Schilderij schoonmaken – vernis verwijderen
Schilderij schoonmaken betekent ook vernis verwijderen. Een vernis is een transparante laag die als laatste handeling op de verflaag wordt aangebracht.
Maar waarom hebben schilderijen een vernislaag? Bij het schilderen kan er een verschil in verzadiging en glans ontstaan tussen verschillende kleuren. Dit heeft trouwens meerdere oorzaken. Om dit op te heffen brengt een kunstenaar een tussenvernis of ophaalvernis op. Want het vernis verzadigt weer de kleuren, daardoor krijgen het schilderij meer diepte. Een slot vernis brengt een egale glans over het hele schilderij. De voorstelling is daardoor ook contrastrijker.
Echter een vernis is niet altijd aanwezig. De Franse impressionisten, zoals Monet wilden bewust geen vernis op hun schilderijen. De matte en krijtachtige uitstraling moest behouden blijven. Bijvoorbeeld in de moderne schilderkunst zie je meestal geen vernislaag op het schilderij. Ook de schilders van De Ploeg uit Groningen wilden geen vernis. Zij mengden bijenwas door hun verf waardoor het schilderij een zachte eiglans heeft. Een subtiel glansverschil is daarbij juist weer gewenst. Jannes de Vries schreef zelfs op zijn spieramen dat het werk niet mocht worden gevernist!
op het linker deel is het vernis verwijderd
Door veroudering verandert een natuurlijk vernis in een gele en wazige laag.
Het aanwezige natuurlijke hars zoals Damar en Mastiek degradeert. En een vergeelde vernis verstoort het schilderij. Want het beïnvloed hiermee de de voorstelling en de kleuren van het schilderij. Hedendaagse synthetische vernissen die tijdens schilderij restauratie worden toegepast vergelen niet. Wel is hier een lichte vergrijzing te zien bij veroudering.
vergeelde vernis
Vernis verwijderen voorbeeld
Tijdens en schilderij restauratie project was het belangrijk om een synthetisch vernis te verwijderen omdat de overschilderingen zijn verkleurd zodat de voorstelling is verstoord.
De film laat zien hoe het synthetische vernis wordt verwijderd. Hiervoor wordt het vernis voor geweekt met een mengsel van een Alifatische en Aromatisch oplosmiddel: Shellsol D40:Shellsol A100 in de verhouding 1:1. Het mengsel is opgebracht met een velletje Evolon tissue en afgedekt met een blaadje Melinex. Na inweken is het vernis opgezwollen en kleverig geworden. Dit in tegenstelling met een organisch vernis op basis van plantaardige harsten, want deze lossen op. Met een wattenstaafje en Shellsol D40 kan het vernis probleemloos worden afgerold. De verflaag van dit 19e eeuws schilderij op linnen ondervindt hierbij geen schade. Bekijk de film.
